Đây là câu chuyện có thật: một phụ nữ gọi điện cho chồng mình đang ở công ty.

          - Anh này – Người phụ nữ nói – Chúng ta có một rắc rối…

          “Ơ… ơ…” – Người chồng nghĩ – “Bất kỳ khi nào cô ấy nói: “Chúng ta có một rắc rối”, thì thường chính mình là người gặp rắc rối”.

Nên người chồng vội vàng “quét” lại bộ nhớ của mình để xem mình cần xin lỗi vì việc gì. “Để xem, vài tháng nữa mới đến sinh nhật cô ấy. Kỷ niệm ngày cưới thì từ 6 tháng trước rồi. Hôm qua mình đã nhớ bỏ đôi tất bẩn vào máy giặt. Và mình khá chắc chắn rằng mình đã đậy lại nắp hộp kem đánh răng”.

          - Thôi được – Người chồng do dự đáp – Anh đã làm gì nào?

          - Không – Người vợ phì cười – Trừ phi anh đã ký hợp đồng truyền hình cáp đặc biệt.

Người chồng liền nhắc cho vợ nhớ rằng họ đã đồng ý với nhau rằng sẽ không ký hợp đồng gói kênh đặc biệt, vì gói kênh truyền hình cáp cơ bản là đủ rồi, và đó cũng đã là mức xa xỉ mà khả năng họ cho phép.

          - Đó cũng là những gì em nghĩ – Người vợ nói – Vậy tại sao TV nhà mình vẫn xem được các kênh đặc biệt?

Người chồng giải thích rằng đài truyền hình cho xem thử miễn phí vào cuối tuần. Bằng cách này, họ hy vọng bạn sẽ thích mà ký hợp đồng xem toàn thời gian.

          - Nhưng chương trình xem thử miễn phí đã kết thúc từ hai tuần trước – Người vợ nhắc – Sao chúng ta vẫn xem được?

Đó là một câu hỏi hay. Kết luận duy nhất được họ đưa ra là có ai đó đã quên ngắt tín hiệu truyền hình cáp đặc biệt. Mặc dù không phải lỗi của mình, nhưng cả hai vợ chồng đều nhất trí rằng mình đang nhận được một dịch vụ giá trị mà không phải trả tiền.

          - Vậy – Cuối cùng thì người chồng hỏi – Vấn đề ở đây là gì?

          - Vấn đề là – Người vợ kiên nhẫn đáp – Chúng ta không nên được sử dụng dịch vụ đó.

          - Nhưng có phải lỗi của chúng ta đâu? – Người chồng hỏi lại – Ý anh là, đâu phải chúng ta nối trộm tín hiệu truyền hình cáp. Đó là lỗi của họ, nên đây là vấn đề của họ chứ.

          - Có thể - Người vợ nói – Nhưng chúng ta có cư xử đúng không nếu cứ để cái vấn đề đó tiếp tục? Nếu vì nhầm mà họ bắt chúng ta nộp phí cao hơn, thì chắc chắn chúng ta sẽ nói cho họ biết ngay, phải không?

          - Ừ, đúng, nhưng chuyện đó khác chứ.

         - Có thật là khác không? – Người vợ hỏi nghiêm túc, trước khi nói bằng giọng nặng nề hơn – Bọn trẻ nhà mình biết chuyện gì đang xảy ra, và hay chưa, chúng nhất trí với anh (dịch ra là: thưa anh, anh đang suy nghĩ như một đứa trẻ tuổi vị thành niên đấy!). Nhưng em lo lắng về thông điệp mà chúng sẽ nhận được nếu chúng ta cứ để việc này tiếp diễn. Có phải chúng ta đang gián tiếp nói với chúng rằng sự trung thực chỉ là tương đối, rằng việc lợi dụng sai lầm của người khác là chẳng có vấn đề gì, nếu như việc đó là có lợi cho mình?

Vậy là, chỉ bằng vài câu, người vợ đã tóm lược rất nhiều câu hỏi thành một trường hợp đơn giản của đúng và sai. Nó cũng như việc bạn đang tô một bức tranh tình huống với rất nhiều sắc thái của màu xám, điều mà bạn cảm thấy hoàn toàn hài lòng – cho đến khi có ai đó chỉ cho bạn sự rõ ràng của màu đen và trắng.

Cho nên, bạn đoán được gì không? TV của gia đình chúng tôi không còn tín hiệu truyền hình cáp cho những kênh đặc biệt nữa. Nhưng bố mẹ tôi đã giữ được một điều giá trị hơn: lòng tự trọng. Và sự chính trực. Và thêm một chút kính trọng từ chúng tôi khi chúng tôi hiểu rằng sự trung thực nghĩa là thế nào.

Sự việc này còn khiến bố mẹ nói chuyện với mấy anh chị em chúng tôi về sự trung thực. Thứ nhất, cuộc sống của bạn sẽ dễ dàng hơn nhiều nếu bạn luôn nói đúng sự thật, vì bạn không phải căng thẳng để nhớ rằng mình đã nói dối những gì và với ai. Hơn thế nữa, sống trung thực cho phép chúng ta cảm thấy dễ chịu trước con người duy nhất luôn biết được rằng chúng ta có trung thực thực sự hay không: đó là chính bản thân chúng ta. Và trung thực giúp chúng ta xây dựng những mối quan hệ trên nền tảng của lòng tin.

Ngoài ra, kinh nghiệm của bố mẹ tôi là việc thực hiện “chỉ một” hành động thiếu trung thực thì khó hơn việc ăn “chỉ một” miếng khoai tây chiên. Bởi sự dối trá có xu hướng sinh ra sự dối trá. Đứa trẻ ăn trộm một đồng xu trong túi bố mình sẽ có xu hướng nói dối để che giấu hành động đó. Một học sinh quay cóp trong khi thi cũng có xu hướng nói dối về việc học hành của mình. Mỗi lần thiếu trung thực là một lần bạn vạch ra một con đường để sự thiếu trung thực tiếp tục đi theo. Tức là, nếu bạn “trung thực có chọn lựa” thì bạn chỉ làm yếu sự trung thực của mình đi mà thôi.

Dù bạn có hay không có truyền hình cáp.